دارودرمانی برای اختلالات روانی
بیش از نیمی از بیماران مبتلا به اختلالات روانی از نوعی داروی روانپزشکی استفاده می‌کنند. استفاده از داروها برای درمان اختلالات روانپزشکی به عنوان دارودرمانی شناخته می‌شود.
داروهای روانپزشکی چه اختلالاتی را درمان می‌کنند؟
تجویز دارو پنج دسته اولیه از اختلالات سلامت روان را درمان می‌کند که شامل موارد زیر می‌شود:
افسردگی
داروهای ضد افسردگی می‌توانند به بهبود علائم افسردگی مانند غم و اندوه، ناامیدی، بی‌حالی، مشکلات تمرکز و بی‌علاقگی به انجام فعالیت‌ها کمک کنند. رایج‌ترین انواع داروهای ضد افسردگی شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) می‌شود که عبارتند از سیتالوپرام (سلکسا)، اسیتالوپرام (لکساپرو)، فلوکستین (پروزاک)، پاروکستین (پاکسیل)، سرترالین (زولوفت) و بوپروپیون (ولبوترین).
اضطراب
داروهای ضد اضطراب همه اختلالات زیر گروه اضطراب را از اضطراب فراگیر گرفته تا اختلالات هراس درمان می‌کنند. آنها به کاهش احساس بی‌قراری کمک می‌کنند و می‌توانند بی‌خوابی مرتبط با اضطراب را درمان کنند. داروهای ضد اضطراب طولانی مدت SSRI هستند. داروهای ضد اضطراب سریع الاثر به نام بنزودیازپین‌ها (والیوم، آتیوان و زاناکس و غیره) شناخته می‌شوند و می‌توانند منجر به وابستگی شوند. بنابراین استفاده از آنها فقط در کوتاه مدت تجویز می‌شود.
اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD)
محرک‌ها برای درمان ADHD به کار می‌روند. این داروها با افزایش هوشیاری، توجه و انرژی به کسانی که در تمرکز مشکل دارند کمک می‌کند تا بتوانند به کار خود ادامه دهند و در مقابل انگیزه‌های درونی مقاومت کنند. محرک‌های رایجی که برای درمان ADHD استفاده می‌شوند عبارتند از: دگزمتیل فنیدات (فوکالین)، دکستروآمفتامین (آدرال)، لیسدگزامفتامین (ویوانس) و متیل فنیدات (ریتالین).
اختلالات خلقی
داروهای تثبیت کننده خلق و خو می‌توانند به کاهش یا از بین بردن نوسانات خلقی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی کمک کنند. دارودرمانی با این دسته داروها می‌تواند به افراد مبتلا به افسردگی اساسی نیز کمک کند. مشهورترین تثبیت کننده خلق و خو لیتیوم است و با نام‌های تجاری مختلفی عرضه می‌شود. سایر تثبیت کننده‌های خلق و خو عبارتند از کاربامازپین (تگرتول)، لاموتریژین (لامیکتال)، والپروات (اپیلیم) و آسناپین (سیکرست).
روان پریشی
داروهای ضد روان پریشی می‌توانند علائم روان پریشی اسکیزوفرنی را کاهش دهند و به مبتلایان به این بیماری کمک کنند تا از هذیان و توهمات مرتبط با این بیماری رها شوند. در مواردی که چرخه مانیک منجر به روان پریشی شود، می‌توان از داروهای ضد روان پریشی نیز برای درمان اختلال دوقطبی استفاده کرد. داروهای ضد روان پریشی رایج عبارتند از: آریپیپرازول (Abilify)، کلوزاپین، زیپراسیدون و لورازیدون.
تاثیر داروهای اعصاب و روان بر بیماران
دارودرمانی تقریباً هرگز یک درمان کامل نیست. در واقع، برای برخی از بیماران، تجویز دارو تاثیر کمی بر تسکین علائم دارد و/یا عوارض جانبی جدی ایجاد می‌کند. برای این دسته بیماران ممکن است روان درمانی و مشاوره بهترین روش درمانی باشد. مطالعات نشان داده است که بیمارانی که ترکیب روان درمانی و درمان دارویی به مزایای زیر می‌انجامد:
• بهبود نرخ بازیابی کوتاه مدت
• افزایش نرخ بهبود بلند مدت
• کاهش میزان عود
• بهبود عملکرد اجتماعی درازمدت
• انطباق دارویی بهبود یافته
• رضایت بیشتر از درمان
• کاهش هزینه‌های بلندمدت سلامت و خدمات اجتماعی
آیا مصرف داروهای اعصاب و روان باعث اعتیاد و وابستگی می‌شود؟
برخلاف تصور رایج، بیشتر داروهای روانپزشکی نه اعتیادآور هستند و نه می‌توانند شخصیت بیمار تحت درمان را تغییر دهند. بلکه به کاهش علائم بیماری کمک می‌کنند، خلق و خوی ناخوشایند و اضطراب را کاهش می‌دهند و در بسیاری از بیماران راهی برای بهبود نشاط و کیفیت زندگی فراهم می‌کنند. به خصوص در مورد افسردگی شدید استفاده درمانی از داروهای ضد افسردگی ضروری است. علاوه بر این، مصرف دارو به تثبیت شرایط روانی لازم برای اعمال روش‌های درمانی بیشتر، به ویژه اشکال مختلف روان درمانی، کمک می‌کند.
مانند تمام داروهای موثر دیگر، داروهای اعصاب و روان نیز بدون عوارض نیستند و ممکن است عوارضی مانند تحریک پذیری، بی‌قراری، حالت تهوع و سردرد را در پی داشته باشند. به عنوان مثال، دارودرمانی با محرک‌هایی که برای کنترل ADHD استفاده می‌شوند، می‌توانند مانع رشد، به ویژه افزایش وزن، شوند. استفاده طولانی مدت از داروهای تجویز شده برای اسکیزوفرنی می‌تواند باعث دیسکینزی دیررس، اختلال حرکت غیرارادی زبان و دهان، سفتی و لرزش شود. کلومیپرامین، یک داروی ضد افسردگی موثر در درمان اختلال وسواس فکری- جبری، می‌تواند باعث خشکی دهان، تاری دید، یبوست، ضربان قلب سریع و احتباس ادرار شود. داروی هالوپریدول با سفتی عضلانی همراه است. داروهای ضدافسردگی مانند نورتریپتیلین (با نام تجاری پاملور)، ایمی پرامین (توفرانیل)، دزیپرامین (نورپرامین)، فلوکسیتین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت) و پاروکستین (پاکسیل) همگی با کمی خطر برای شروع یک دوره مانیک یا هیپومانیک همراه هستند.
با این حال، به طور کلی، داروهای نسل جدید به خوبی تحمل می‌شوند. علاوه بر این، هر گونه عارضه جانبی به تمام اثرات مثبت درمانی این داروها ارجح است. برخی از بیماران به دسته‌ای از داروها به خوبی پاسخ می‌دهند و همان دارو برای عده ای دیگر عوارض زیادی دارد. از این رو، احتمال تعویض دارو و دوز آن با آزمون و خطا برای یافتن داروی مناسب وجود دارد.
حتی پس از بهبود وضعیت روانی، بیمار باید برای مدتی به مصرف دارو ادامه دهد تا از عود مجدد آن جلوگیری شود. مدت زمان لازم برای مصرف دارو، به شدت بیماری و اختلالات روانی همراه و همچنین به وضعیت زندگی بیمار بستگی دارد. داروهای روانی هرگز نباید بدون مشورت روانپزشک از نظر دوز یا برند تغییر داده شوند و یا بدون مشورت قبلی با روانپزشک معالج قطع شوند. قطع دارو معمولاً باید به آرامی قطع شود. این امر از هرگونه اثرات جانبی ناراحت کننده ای که ممکن است در صورت قطع ناگهانی دارو رخ دهد، جلوگیری می‌کند.
دارودرمانی بهتر است یا روان درمانی؟
روان درمانی، درمان دارویی و ترکیب آنها به بیماران مبتلا به مشکلات عاطفی یا رفتاری کمک می‌کند. با این حال، هر مشکلی را با رویکرد و تکنیک خاصی درمان می‌کنند. بنابراین، انتخاب درمان مناسب می‌تواند پیچیده باشد. انتخاب درمان باید بر اساس بهترین شواهد علمی موجود و همچنین تمایل بیمار برای انجام آن روش و پایبندی به آنها باشد. روانپزشک و روانشناس در کنار بیمار گزینه‌های درمان را بر اساس شرایط بررسی می‌کنند و بهترین روش را پیشنهاد می‌کنند. بنابراین، هیچ روشی به طور خاص برای یک بیماری بهترین نیست. اما معمولا یکی بر دیگری ارجح است.
برای افسردگی، دو نوع روان درمانی به نام‌های شناختی-رفتاری و روان درمانی بین فردی و همچنین داروهای ضد افسردگی مفید نشان داده شده اند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ترکیب روان درمانی و دارودرمانی ممکن است موثرتر از استفاده از آنها به تنهایی باشد. افرادی که تمایل به خودکشی دارند ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشند.
برای اختلالات اضطرابی، درمان شناختی-رفتاری، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب همگی مفید هستند. تحقیقات به طور کلی نشان می‌دهد که روان‌درمانی مؤثرتر از دارو است و استفاده از دارو به تنهایی نمی تواند به نتایج موثر دست یابد.
در بیماران مبتلا به اختلالات سوءمصرف مواد مخدر و الکل، تجویز دارو باعث کنترل هوس مصرف یا اثرات مسمومیت می‌شود. با این حال، ترکیبی از درمان شناختی-رفتاری و درمان‌های مبتنی بر محیط، و همچنین برنامه ۱۲ گامی حمایتی، نیز موثر شناخته شده اند.
برای اختلالات خوردن، به ویژه در شرایط اورژانس، ابتدا به مداخله پزشکی برای حفظ جان بیمار نیاز است. پس از آن، درمان شناختی-رفتاری، روان درمانی بین فردی و داروهای ضد افسردگی همگی مفید بوده اند. برخی شواهد نشان می‌دهد که ترکیب روان درمانی و دارودرمانی ممکن است موثرتر از استفاده از هر یک آنها به تنهایی باشد.
برای اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی، اکثر بیماران به درمان با داروهای ضد روان پریشی نیاز دارند. داروهای تثبیت کننده خلق و خو نیز به آنها کمک می‌کند. پس از تجویز دارو، به عنوان خط اول درمان، افزودن روان‌درمانی شناختی-رفتاری یا خانواده درمانی به بهبود نتایج عملکردی کمک می‌کند.
برای مشکلات مربوط به فرزندپروری، ازدواج یا سازگاری، دارودرمانی تاثیری ندارد و معمولاً روان‌درمانی اولین توصیه است. این درمان می‌تواند به ایجاد مهارت‌ها و پاسخ مناسب تر به عوامل استرس زا کمک کند.
هنگامی که دارودرمانی برای اولین بار به حوزه درمان بیماری‌های سلامت روان معرفی شد، بسیاری از مردم، از جمله برخی از متخصصان سلامت روان، دارو را راه حلی ساده برای کنترل رفتارهای نامطلوب می‌دانستند. با این حال، تحقیقات نشان داده است که درمان دارویی زمانی موثرتر است که همراه با روان درمانی و رویکردهای سنتی استفاده شود. در سال‌های اول تجویز دارو، بیماران در بیمارستان‌های روانپزشکی اغلب بدون دریافت هیچ نوع درمان دیگری تحت درمان دارویی قرار می‌گرفتند. اما امروزه این رویه تغییر کرده است. بیماران در حین مصرف دارو در فعالیت‌ها و درمان‌های متنوعی مانند روان درمانی، گروه درمانی و موسیقی درمانی شرکت کنند. در واقع، گاهی اوقات داروها این امکان را برای برخی از بیماران فراهم می‌کند که با کنترل تکانه و رفتارهای نامطلوب خود، وارد دوره‌های روان درمانی شوند و تاثیرات مثبت بیشتری را تجربه کنند.
تیم روانپزشکان و روانشناسان ما در سیمیاروم تلاش می‌کنند تا با بررسی تمام شرایط و جوانب بهترین شیوه درمانی را برای شما در نظر بگیرند. فارغ از آنکه دارودرمانی بهتر است یا روان درمانی، این تعهد بیمار به پیگیری روند درمان و همکاری اوست که باعث دستیابی به نتایج بهتر می‌شود.
آخرین دیدگاه‌ها